امواج یا تابش های مادون قرمز یا به اختصار IR ، ماهیتی الکترومغناطیسی داشته که بین دو ناحیه امواج رادیویی فرکانس بالا (مایکروویو) و ناحیه مرنی قرار گرفته اند. با توجه به طیف الکترومغناطیسی، بدیهی است که طول موج امواج مادون قرمز IRاز ناحیه مرنی بیشتر است و در نتیجه ساختار چشم انسان قادر به تشخیص یا دیدن این امواج نیست.

در علم فوتونیک، به مجموعه ۳ ناحیه مادون قرمز(Infrared) ناحیه مرئی (Visible) و فرابنفش(Ultraviolet) ، ناحیه اپتیکی می گویند. از آنجایی که واژه ایتیک (Optic) را غالباً نور معنی می کنند، به امواج یا تابش مادون قرمز (IR) ، نور مادون قرمز نیز می گویند. طول موج و فرکانس ناحیه اپتیکی در شکل زیر نشان داده است.

در مورد مزایا و معایب لامپ مادون قرمز باید به این نکته اشاره کرد که در صورت استفاده نادرست ممکن است که پوست بدن دچار التهاب و سوختگی شود. لذا توصیه مهم که توسط همه افرادی که در مورد مزایا و معایب لامپ مادون قرمز صحبت می کنند به وفور تکرار می شود این است که از این لامپ برای مدت کوتاه و با مشاوره پزشک استفاده کنید. علاوه بر این هرگز این لامپ را در زمان خواب به صورت روشن روی بدن خود نگذارید مشاهده شده است که برخی از افراد با توجه به خاصیت ضد دردی لامپ ایجاد می کند. اقدام به روشن گذاشتن آن بر روی بدن خود در طول خواب شبانه می کنند که کار که این درستی نیست.

کاربردهای متفرقه

•  در رستوران ها و مراکز تفریحی که در محیط باز واقع شده
•  در دستگاههای مختلف مانند دستگاه توموگرافی
•  دوربین های مادون قرمز
•  منابع لامپ مادون قرمز در برخی از ابزار علمی و صنعتی برای تجزیه شیمیایی مایعات و گاز استفاده
• می شود؛ برای مثال، دی اکسید گوگرد آلاینده هوا می تواند با استفاده از ویژگی های جذب مادون قرمز
• آن اندازه گیری شود.
•  کاربردی صنعتی مانند پوشش های خنک کننده و آماده سازی پلاستیک برای تشکیل مواد صنعتی
•  کاربرد های تجاری مانند پخت و پز
•  در پاره ای از موارد هم دیده شده است که برای پرورش قارچ و یا محیط کشت در صنعت کشاورزی از
• اثر حرارتی این لامپ استفاده می شود

ناجیه اپتیکی شامل سه ناحیه مادون قرمز (Infrared) ، مرئی (Visible) و فرابنفش (Ultraviolet می شود.

۹ قسمتی از این امواج الکترومغناطیسی، نورهای رنگی هستند. در این طول موج از طیف الکترومغناطیسی ، امواج هر کدام ویژگی های خود را دارند، به طور مثال با کوتاهتر شدن طول موج ، از طول موجهای رنگی وارد طیف فرابنفش یا ماورابنفش می شویم امواج ماورای بنفش قدرت نفوذ بالایی داشته می توانند نابودگر جرم ها نیز باشند. اما در مقابل با بلندتر شدن طول موج در طیف الکترومغناطیسی از موجهای مربوط به نور رنگی به طیفی از امواج می رسیم که به آنها امواج مادون قرمز یا فروسرخ گفته می شود. اثری که معمولا بدن ما از این امواج احساس می کند همان چیزی است که با آن تابشهای گرمایی می گوییم، در واقع اجسام گرم خود تاباننده امواج فرو سرخ و یا مادون قرمز هستند.

همان طور که برای تعریف کردن، در مورد لامپ سفید می گوییم منبع نوری که نور سفید از آن خارج می شود، در مورد لامپ مادون قرمز نیز می تون گفت منبعی است که با اتصال به جریان برق از آن اشعه مادون قرمز خارج می شود. در واقع وقتی صنعتگران و دانشمندان در مورد مزایا و معایب اشعه مادون قرمز تحقیقات بیشتری انجام دادند به این نتیجه رسیدند که از نظر مزایا و معایب لامپ مادون قرمز .

سنگینی مزایا به حدی است که می توان آن را به صورت جداگانه تولید و به بازار عرضه کرد. این لامپ معمولا رنگ قرمز رنگ دارد. اگر اطلاعات قبلی در مورد مزایا و معایب لامپ مادون قرمز و نحوه کاران نداشته باشید احتمالا فکر می کنید که این لامپ، لامپ قرمز است و در صورت عدم اطلاع بعد از روشن کردن با توجه به نور کمرنگ و گرمای ساطع شده، شاید فکر کنید که این لامپ خراب است. اما لامپ های مادون قرمز به دلیل ویژگی ساختاری خود که برای تولید اشعه مادون قرمز طراحی شده اند به این شکل ساخته می شوند و نور چندانی منتشر نمی کنند.

کاربردها:

به صورت کلی می توان گفت با توجه به مزایا و معایب لامپ مادون قرمز می توان سه دسته از کاربردها را برای لامپ مادون قرمز نام برد. دسته اول کاربردهای حیوانی لامپ مادون قرمز، دسته دوم کاربردهای انسانی لامپ مادون قرمز و در نهایت سایر کاربردها

کاربرد حیوانی

بسیاری از حیوانات علاقه زیادی به گرما دارند. در واقع آنها در ذات یک موجود گرمسیرند و برای آن ریست در شرایطی که برای یک انسان شرایط نرمال محسوب می شود دشوار است. لذا برای بهبود شرایط زندگی بسیاری از حیوانات ( اعم از پرندگان و خزندگان و پستانداران و … ) می توانیم از مزایا و معایب لامپ مادون قرمز استفاده کنیم، این لامپ ها علاوه بر این که گرمای محیط را برای پردندگان فراهم می کنند این امکان از به شما می دهند که بتوانید آنها را در زیر یک مجموعه از چراغ جمع در واقع با روشن شدن چراغ مادون قرمز علاوه بر این که شما و پرندگانتان از گرمای آنها بهرمند می شوید به نوعی می توانید محل آنها را هم مدیریت کرده و با استفاده از لامپ مادون قرمز آنها در یک نقطه مورد نظر خودتان جمع کنید. شاید به همین دلیل باشد که به لامپ های مادون قرمز در بازار مادر مصنوعی نیز گفته می شود. علاوه بر این لامپهای مادون قرمز می توانند، بسیاری از مریضی ها که در جوجه های پرندگان (به خصوص جوجه های تازه متولد شده که نیاز جدی به لامپ مادون قرمز به عنوان مادر مصنوعی دارند) حاصل می شود را تا حدی قابل توجهی کاهش دهند کنترل سلامتی جوجه های چند روزه یکی دیگر از مزایا و معایب لامپ مادون قرمز است. لذا با توجه به مزایا و معایب لامپ مادون قرمز بسیاری از افرادی که به صورت صنعتی و یا به صورت غیر صنعتی و یا با علاقه شخصی اقدام به نگه داری حیوانات اعم از پرندگان و خزندگان و… می کنند. یکی از مشتریان ویژه و دائمی لامپهای مادون قرمز می باشند

کاربرد انسانی

مزایا و معایب لامپ مادون قرمز باعث شده است که از این لامپ در درمان مشکلات انسانی نیز بهره گرفته شود. لامپ مادون قرمز با ساطع کرد امواج خود بر روی سیستم های عصبی، میزان گردش خون و مواد سمی که در بافت بدن موجب درد می شوند تاثیر گذاشته و در نهایت موجب کاهش درد می شود. علاوه بر این در درمان زخمها و برخی از بیماری های پوستی نیز از اشعه مادون قرمز استفاده می شود.

اثر مادون قرمز در تسکین درد

با وجود حرارت ملایم ، کاهش درد به احتمال زیاد بواسطه اثر تسکینی بر روی پایانه های عصبی ، حسی ه سطحی است. همچنین به علت بالا رفتن جریان خون و متعاقب آن متفرق ساختن متابولیتها و مواد

در درای تجمع در بافتها ، درد کاهش می یابد .

اثر مادون قرمز در استراحت ماهیچه

تابش این اشعه راه مناسبی برای درمان اسپاسم و دستیابی به استراحت عضلانی میباشد.

افزایش خون رسانی

در درمان زخمهای سطحی و عفونتهای پوستی ، برای اینکه فرآیند ترمیم به خوبی انجام گیرد، باید به مقدار کافی خون به ناحیه مورد نظر برسد و در صورت وجود عفونت نیز افزایش گردش خون سبب افزایش تعداد گلبولهای سفید و کمک به نابودی باکتریها میکند. از این پرتو میتوان برای درمان مفصل آرتوریتی و ضایعات التهابی نیز استفاده کرد .